नेपाली समाजमा बिहान उठ्ने वित्तिकै चिया पिउने परम्परा जस्तै बनिसकेको छ। हरेक दिन एक कप चिया नपिउँदा धेरैले आफ्नो दिन सुरु नै गर्न नसक्ने अवस्थामा पुग्छन्। टाउको दुख्ने, आलस्य महशुस हुने जस्ता कुराले गर्दा चियालाई कतिपयले ‘सिटामोल’ जस्तै औषधि मान्न थालिसकेका छन्। यसरी चिया पिउने बानी नेपाली समाजमा मात्र नभई विश्वभर लोकप्रिय छ, तर नेपालमा यसले विशेष स्थान लिएको छ।
नेपालमा चियाको उत्पादन विशेषगरी इलाम क्षेत्रमा हुन्छ, जहाँ गुणस्तरीय चिया उत्पादनले नेपाललाई विश्वभर चिया निर्यात गर्न पनि सक्षम बनाएको छ। तर, नेपालीहरुको चियाको बानी केवल यसको स्वाद वा गुणस्तरको कारणले मात्र नभई सामाजिक र सांस्कृतिक गतिविधिसँग पनि जोडिएको छ। बिहान उठेपछि चिया पसलमा जम्मा भई चियासँगै राजनीतिक बहस, सामाजिक छलफल गर्ने बानी नेपाली समाजमा विशेषगरी पुराना पुस्ताबीच देखिन्छ। चिया न केवल पिय पदार्थ, तर सामाजिक मिलन र वार्तालापको केन्द्र बनिसकेको छ।
तर, चिया पिउने यस प्रचलित बानीले स्वास्थ्यमा पर्ने असरबारे धेरैले गहिरो ध्यान दिएको पाइँदैन। चियामा कैफिनको मात्रा रहेको हुन्छ, जसले शरीरमा स्फूर्ति दिन्छ तर धेरै पिउँदा यसले ग्यास्ट्रिकको समस्या निम्त्याउन सक्छ। चियाले भोक मेटाउने क्षमता भएकाले धेरैले बिहानको नाश्ता वा खाना पिउनुको सट्टा चिया नै रोज्ने बानी बसालेका छन्। यसले पेट खाली भएको अवस्थामा एसिड उत्पादन बढ्ने र ग्यास्ट्रिक समस्या उत्पन्न गर्ने सम्भावना उच्च हुन्छ।
थाहा हुँदाहुँदै पनि नेपालीहरु यस बानीलाई त्याग्न सकिरहेका छैनन्। चियाको लतले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पुर्याउन सक्छ, जस्तै पेटमा ग्यास, अम्लपित्त, र कैफिनको अत्यधिक सेवनका कारण रक्तचाप, अनिद्रा, र हृदयसम्बन्धी समस्याहरु पनि निम्तिन सक्छन्। यद्यपि, मितव्ययी तरिकाले चिया पिउन सकियो भने यसले हानी भन्दा फाइदा बढी पुर्याउन सक्छ।
अन्तमा, चियाको सामाजिक र सांस्कृतिक महत्त्वलाई ध्यानमा राख्दै, नेपालीहरुले मितब्ययी र सन्तुलित तरिकाले चिया पिउने बानीलाई अवलम्बन गर्नु आवश्यक देखिन्छ। स्वास्थ्यको ख्याल गर्दै चियाको अत्यधिक सेवनबाट बच्नु भनेको चियाको सन्तुलित आनन्द लिने उपाय हो।