विराटनगर / नेपालमा विविध धर्म, संस्कृति, र परम्पराहरूको सम्मिश्रणले देशको सांस्कृतिक र सामाजिक परिदृश्यलाई रंगीन बनाएको छ। यी विविधताहरू मध्ये, मुस्लिम समुदायले मनाउने महत्वपूर्ण धार्मिक पर्व हो मोहरम।

मोहरम इस्लामिक क्यालेन्डरको पहिलो महिना हो र यो महिनालाई मुस्लिम समुदायले विशेष श्रद्धा र आदरका साथ मनाउँछन्। यस महिना, विशेषगरी १०औं दिन, ‘असुरा’, मुस्लिमहरूको लागि विशेष महत्वको दिन हो। असुराको दिन सन् ६८० मा इमाम हुसैन (र.अ.) र उनका ७२ साथिहरूको करबला युद्धमा भएको शाहदतको सम्झनामा मनाइन्छ। इमाम हुसैन इस्लाम धर्मका प्रणेता हजरत मुहम्मद (स.अ.व.) का नाति थिए ।

नेपालमा मुस्लिम समुदायले मोहरमलाई अत्यन्तै धार्मिक निष्ठा र अनुशासनका साथ मनाउँछन्। मोहरम विशेषगरी नेपालको तराई क्षेत्रमा व्यापक रूपमा मनाइन्छ, जहाँ मुस्लिमहरूको सघन बस्ती रहेको छ। यस पर्वको अवसरमा विभिन्न धार्मिक कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छन् जसमा ताजिया जुलुस, मातम, र कव्वाली कार्यक्रमहरू प्रमुख छन्।

मोहरमको मुख्य आकर्षण भनेको ताजिया जुलुस हो। ताजिया भनेको इमाम हुसैनको मकबराको प्रतिकात्मक रूप हो जसलाई रंगीचंगी सजाएर जुलुस निकालिन्छ। यो जुलुसमा मुस्लिम समुदायका मानिसहरूले इमाम हुसैनको बलिदानलाई सम्झँदै मातम मनाउँछन्। जुलुसमा सहभागीहरूले ‘या हुसैन’ को नारा लगाउँदै इमाम हुसैनको प्रति आफ्नो श्रद्धा प्रकट गर्छन्।
मोहरमको समयमा मातम (सोक) मनाउने प्रचलन छ। मातमको क्रममा मानिसहरूले इमाम हुसैनको शाहदतको घटनालाई सम्झेर आँसु बगाउँछन् र छातीमा हातले प्रहार गरेर दु:ख व्यक्त गर्छन्। कव्वाली, धार्मिक गीत-संगीतको माध्यमबाट, इमाम हुसैनको बलिदानको कथा प्रस्तुत गरिन्छ।
सामुदायिक र धार्मिक एकता
नेपालमा मोहरम पर्वले धार्मिक एकता र भाइचाराको सन्देश फैलाउँछ। यो पर्वले मुस्लिम समुदायबीच आपसी सद्भाव र एकताको भावना बढाउँछ। साथै, अन्य धर्मावलम्बीहरू पनि यो पर्वमा सहभागी भएर धार्मिक सहिष्णुता र सामाजिक एकताको उदाहरण प्रस्तुत गर्छन्।

नेपालमा मनाइने मोहरम पर्व मुस्लिम समुदायको धार्मिक आस्था र परम्पराको प्रतीक हो। यो पर्वले इमाम हुसैनको बलिदानलाई सम्झाउने मात्र होइन, समुदायबीचको आपसी प्रेम र सद्भावलाई पनि प्रवर्धन गर्छ। नेपालजस्तो धार्मिक विविधता भएको देशमा मोहरम जस्ता पर्वहरूले धार्मिक सहिष्णुता र सामाजिक एकताको महत्वलाई अझ मजबुत बनाउँछ।